 Ο συγγραφέας στα δεξιά, ο δημοσιογράφος Burak Bekdil στο μέσον, και ο μουσικός Γιάννης Χαρούλης στ’ αριστερά, στη διάρκεια μιας συνάντησής τους για γεύμα την άνοιξη του 2009, σε μια πλατεία στου Ψυρρή. |
Έχω ένα φίλο, τον Μπουράκ Μπεκντίλ, που είναι Τούρκος δημοσιογράφος. Έχω ξαναγράψει γι’ αυτόν αλλού, όπου μετέφρασα ένα άρθρο-του για την ονομασία «Κωνσταντινούπολη» (ή μάλλον για τα μη-τουρκικά τοπωνύμια της χώρας-του). Το ίδιο θα κάνω κ’ εδώ: θα μεταφράσω άλλο άρθρο-του, όπου ο φίλος-μου αποκαλύπτει κάτι που μας διαφεύγει εμάς τους Έλληνες: οτι ο Τούρκος πρωθυπουργός γνωρίζει για τις υπερπτήσεις των τουρκικών μαχητικών πάνω από τα ελληνικά νησιά, παρά τις πρόσφατες αποκαλύψεις από το WikiLeaks που μας λένε οτι οι Δυτικοί διπλωμάτες διαμήνυαν από την Τουρκία στις χώρες-τους οτι ο πρωθυπουργός Ερντογάν δεν ελέγχει τους Τούρκους στρατιωτικούς, και τάχα δεν γνωρίζει για τις υπερπτήσεις (μεταξύ άλλων). Σύμφωνα με τον Μπουράκ, ο Ερντογάν γνωρίζει και παρα- γνωρίζει. Αλλά δίνει την εντύπωση στους Δυτικούς οτι δεν ξέρει τίποτα, και οτι δεν έχει τον έλεγχο των «Κεμαλιστών/εθνικιστών βαρβάρων», όπως λέει το άρθρο. Αυτό μου άνοιξε κάπως τα μάτια στο συγκεκριμένο θέμα, γιατί κ’ εγώ, όπως και πολλοί άλλοι, νόμιζα οτι ο Ερντογάν δεν έχει τον έλεγχο — στο κάτω-κάτω, «το είπε και το WikiLeaks»! Το άρθρο δεν γράφτηκε ειδικά γι’ αυτό το θέμα, αλλά γενικά για τον τουρκικό εθνικισμό. Διαβάστε όμως με υπομονή μέχρι τέλους, για να δείτε τί πραγματικά ισχύει σύμφωνα με το φίλο-μου (που οι διασυνδέσεις-του φτάνουν πολύ “βαθιά”). |
Οι Ερντογάν & Σία ξανα-ανακαλύπτουν τον τουρκικό εθνικισμόΤρίτη, 8η Φεβρουαρίου 2011 ΜΠΟΥΡΑΚ ΜΠΕΚΝΤΙΛ Μετάφραση του πηγαίου άρθρου της εφημερίδας Hürriyet Daily News and Economic Review Στα πρώτα χρόνια της κυβέρνησης του Ρετζέπ Ταϋγίπ Ερντογάν υπήρχαν βασικά δύο σχολές σκέψης στις Δυτικές πρωτεύουσες — που περιλάμβαναν και μερικές ανταγωνίστριες στη γειτονιά της Τουρκίας — σχετικά με την ιδεολογία του πρωθυπουργού για τον εθνικισμό. Η μια ομάδα, με πνευματική ηλικία μεταξύ 12 και 16, και με IQ κάτω από 40, ισχυριζόταν οτι ο κ. Ερντογάν τελικά θα κατατρόπωνε τον επίμονο και περήφανο εθνικισμό της Τουρκίας, ο οποίος είχε συχνά προκαλέσει πονοκεφάλους στις ξένες πρωτεύουσες. Η άλλη ομάδα υποστήριζε οτι η ιδεολογία του κ. Ερντογάν δεν ήταν λιγότερο εθνικιστική από εκείνη του «βαθέος κράτους», αλλά απλώς δεν ήταν εξίσου εμφανής. Μετά από αρκετά χρόνια, η «παιδική» ομάδα έχει πλέον παραδεχτεί την ήττα-της. Ήρθα σ’ αυτή την ευρωπαϊκή πρωτεύουσα απ’ όπου γράφω το παρόν για πολλούς και καλούς λόγους. Συγκεκριμένα, για μια στάση γεμάτη μυστικισμό πριν να φύγω γι’ άλλο ταξίδι, που θα με πάει σ’ ακόμα πιο μυστικές πόλεις, κοντά στον ωκεανό· για δυνατή μπαρόκ μουσική στο μπαρ του Σάντο Σπίριτο· για ένα καραφάκι Πλωμάρι στο «Ουζερί Ελλάς»· για έναν καφέ καβουρδισμένο με τέχνη στου Ντάνιελ Μόζερ· για τα ήσυχα στενά που κάποτε έσφυζαν από δραστηριότητες του Ψυχρού Πολέμου· αλλά και για... να παίξω το ρόλο διαιτητή στο φινάλε ενός πολιτικού στοιχήματος μεταξύ δύο διπλωματών, παλιών-μου φίλων. Ήταν οι μέρες της βρεφικής ηλικίας του «καθεστώτος» του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, ή AKP. (*) Οι περισσότερες Δυτικές πρεσβείες έστελναν αναφορές στις πρωτεύουσές τους λέγοντας οτι το AKP σήμαινε το τέλος του «επικίνδυνου τουρκικού εθνικισμού». Ο Γ., ένας διπλωμάτης, έστελνε κι αυτός μια τέτοια αναφορά, καθώς πίστευε ακράδαντα οτι (α) το AKP θα μαχόταν εναντίον του «βαθέος κράτους» που τροφοδοτούσε τον επικίνδυνο τουρκικό εθνικισμό· (β) το AKP είχε μια ιδεολογία που από τη φύση-της ήταν αντίθετη στον εθνικισμό (καθώς προέκρινε τους θρησκευτικούς παρά τους εθνικούς δεσμούς)· (γ) με το AKP στην εξουσία, ο «επικίνδυνος τουρκικός εθνικισμός» πρώτα επρόκειτο να υποστεί στείρωση, και μετά θα εξαφανιζόταν τελείως· και (δ) επομένως, το AKP θα έπρεπε να υποστηριχτεί ενάντια στο τουρκικό βαθύ κράτος από όποια χώρα αισθανόταν απειλούμενη από τον «επικίνδυνο τουρκικό εθνικισμό». Αλλά η αντιπαρατιθέμενη ιδέα, έτσι όπως συνοψιζόταν από τον Ν., έναν άλλο διπλωμάτη, υποστήριζε οτι (α) το AKP δεν ήταν καθόλου λιγότερο «επικίνδυνα εθνικιστικό» από το τουρκικό βαθύ κράτος, αλλά έκρυβε επιτυχώς το πραγματικό πρόσωπό του· (β) το AKP θα γυρνούσε πίσω στο χαρμάνι του ισλαμιστικού / τουρκικού εθνικισμού στην πρώτη δυνατή ευκαιρία, μόλις δεν θα αισθανόταν πια την ανάγκη να κρύβεται· και (γ) η μάχη του AKP ενάντια στο «βαθύ κράτος» δεν σήμαινε και το οτι μαχόταν επίσης τον «επικίνδυνο εθνικισμό» που επεδείκνυε το βαθύ κράτος. Κατά τη «διάσκεψή μας» για το φινάλε, και πριν καν επιχειρήσω να δράσω σαν διαιτητής όπως, χρόνια πριν, είχαμε συμφωνήσει, ο Γ. παραδέχτηκε την ήττα-του· αλλά δεν παρέλειψε να χρησιμοποιήσει το συμβιβασμό-του αυτόν σαν μέσο για να καταρρίψει τη θεωρία-μου περί ηλικίας/IQ της ομάδας-του. «Δεν θα παραδεχόμουν οτι έκανα λάθος αν ήμουν νεώτερος από 16 και είχα ένα IQ πιο λίγο από 40», μου υπενθύμισε καθώς υψώναμε τα ποτήρια-μας με το Prosecco προς τιμήν του νικητή του στοιχήματος: του Ν. Το AKP ποτέ δεν ήταν σε πόλεμο με τον «επικίνδυνο τουρκικό εθνικισμό». Είναι σε πόλεμο με το ακραία κοσμικό κατεστημένο, το οποίο συχνά υποστήριξε τον «επικίνδυνο τουρκικό εθνικισμό». Στη ρητορική — αλλά σπάνια στην πράξη — το AKP στάθηκε ενάντια στο είδος του εθνικισμού που υποστήριξε το ακραία κοσμικό κατεστημένο. Αλλά στην πραγματικότητα στάθηκε ενάντια στο κατεστημένο. Αυτό, για λόγους κατανοητούς μεν, λανθασμένους δε, έγινε αντιληπτό από μερικούς Δυτικούς σαν μάχη του AKP ενάντια στον τουρκικό εθνικισμό. Όχι· ήταν μάχη του AKP ενάντια στο κοσμικό κατεστημένο. Με τον πόλεμο ενάντια στο κοσμικό κατεστημένο να έχει τώρα τελειώσει, το AKP δεν έχει λόγο να κρύψει το εθνικιστικό ήθος που τα πολιτικά γονίδιά του θρέφουν. Ας θυμηθούμε οτι ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός της Τουρκίας προέρχονται από μια ιδεολογία που κατά τις αρχές των 1970 οργάνωνε διαδηλώσεις ζητώντας από την κυβέρνηση να απαγορέψει τη ροκ μουσική γιατί «η ροκ μουσική θα οδηγήσει στον εκφυλισμό του τουρκικού έθνους.» Έτσι, για να μην ξεχνούν. Ο κ. Ερντογάν και οι λοιποί περί αυτόν σκέφτηκαν πονηρά οτι μπορούσαν να κοροϊδέψουν τους Δυτικούς με ηλικίες μεταξύ 12 και 16 και με μέσο IQ λιγότερο από 40 (συγνώμη Γ!) και να κερδίσουν την υποστήριξή τους, κάνοντας τη μάχη-τους εναντίον των κοσμικών να μοιάζει με μάχη εναντίον του εθνικισμού των κοσμικών. Και τα κατάφεραν. Στα κρυφά είπαν στους στρατηγούς να προχωρήσουν με όποια στρατιωτικά σχέδια γύρω από τα σύνορα της Τουρκίας θα ερμηνεύονταν από τη Δύση σαν «άλλη μια εθνικιστική πράξη». Στα κρυφά επίσης είπαν στις Δυτικές πρωτεύουσες οτι ο στρατός δρούσε από μόνος-του, και οτι η κακόμοιρη η κυβέρνηση δεν ήταν σε θέση να σταματήσει αυτούς τους κεμαλιστές/εθνικιστές βαρβάρους. Υπερπτήσεις στο Αιγαίο; Α, μα είναι οι στρατηγοί! Εμείς τους λέμε να σταματήσουν, αλλά ποτέ δεν μας ακούνε. Εισβολή στο βόρειο Ιράκ; Α, δεν ξέρετε πόσο θα θέλαμε να σταματήσουμε το στρατό, αλλά αυτοί οι στρατηγοί δεν μας ακούνε. Εξοπλισμοί; Θεέ-μου, οι στρατηγοί θέλουν να αγοράσουν όλα τα όπλα που υπάρχουν στις αγορές του κόσμου. Και αδυνατούμε να τους σταματήσουμε! Φυσικά, η αλήθεια βρίσκεται παρασάγκας μακριά από αυτή την κουτοπόνηρη απάτη. Η αλήθεια είναι οτι ο πρωθυπουργός γνωρίζει από αρκετούς μήνες πριν ποιες εκπαιδευτικές πτήσεις θα κάνουν τα τουρκικά μαχητικά πάνω από ποιο ελληνικό νησί, και ακριβώς ποια μέρα και ώρα. Η αλήθεια είναι οτι ο πρωθυπουργός — και οι υπουργοί-του, και μερικά άλλα σημαντικά πρόσωπα — ξέρουν με κάθε λεπτομέρεια ποια οπλικά συστήματα πρόκειται να αγοραστούν. Η αλήθεια είναι οτι ο υπουργός άμυνας ανακοινώνει με υπερηφάνεια σχέδια για τη σχεδίαση, ανάπτυξη, και κατασκευή του πρώτου «εθνικού μαχητικού αεροσκάφους» της Τουρκίας, μαζί με το πρώτο «εθνικό μαχητικό τανκ»-της. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που ο υπογράφων ευχήθηκε στα «αρμενικά πρωτόκολλα»(*) καλή τύχη, αλλά προειδοποίησε οτι θα αποτύχουν· όπως και ο λόγος που ο υπογράφων υποστήριξε την επανενοποίηση της Κύπρου, αλλά πρόβλεψε οτι ο κ. Ερντογάν είναι ένας ψευδο-ειρηνοποιός. Τώρα που ισχυροποίησε την εξουσία-του, κι αισθάνεται σίγουρος οτι κέρδισε τον πόλεμο ενάντια στο «κατεστημένο», ξαναβρίσκει τον εθνικιστικό εαυτό-του. Ο κ. Ερντογάν είχε πρόβλημα με το κατεστημένο. Δεν είχε πρόβλημα με την εθνικιστική ιδεολογία του κατεστημένου. Το κατεστημένο έφυγε. Η ιδεολογία παραμένει, υπό την αιγίδα του κ. Ερντογάν. Εντωμεταξύ, ο επικεφαλής διαπραγματευτής του κ. Ερντογάν με την Ευρωπαϊκή Ένωση, Υπουργός Επικρατείας Εγκεμέν Μπαγίς, πρότεινε μια λαμπρή ιδέα μερικούς μήνες πριν για μια λύση στο Κυπριακό. Σύμφωνα με την πρόταση του Υπουργού Μπαγίς — που είναι εμπνευσμένη από την Καπέλα Σιστίνα του Βατικανού και τον τρόπο με τον οποίο εκλέγεται ο Πάπας — οι Τούρκοι, Έλληνες, Τουρκοκύπριοι, και Ελληνοκύπριοι αρχηγοί θα κλειστούν σ’ ένα δωμάτιο για να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο επανενοποίησης του διχασμένου νησιού, και δεν θα βγουν από κει μέχρι να το κάνουν. Νομίζω πως αυτή είναι η καλύτερη ιδέα που έχει προτείνει ποτέ ο κ. Μπαγίς. Πράγματι, θα βγούμε όλοι κερδισμένοι! Συμφωνώ, και ελπίζω οτι και οι Έλληνες, Τούρκοι, Τουρκοκύπριοι, και Ελληνοκύπριοι θα συμφωνήσουν κι αυτοί. Θα πανηγυρίζαμε αν αυτοί οι πολύ σπουδαίοι Τούρκοι, Έλληνες, Τουρκοκύπριοι, και Ελληνοκύπριοι συμφωνούσαν σε μια λύση. Αλλά θα πανηγυρίζαμε επίσης και στην περίπτωση που αποτύγχαναν. |